جاجیم قشقشایی

ويژگي‌هاي الياف شناسي

قشقايي‌ها از لحاظ جنس الياف، دو نوع جاجيم مي‌بافند:

۱- جاجيم پشمي يا پشم در پشم كه تار و پود آن، هردو از پشم است.

۲- جاجيم پشم و پنبه كه تار آن از نخ پنبه و پود آن، از نخ پشمي است.ويژگي‌هاي رنگرزي و رنگبندي از خصوصيات بارز جاجيم‌هاي قشقايي، بكارگيري رنگ‌هاي متنوع و فراوان در بافت آنهاست، بخصوص رنگ‌هاي قرمز، سبز، سياه و آبي. سليقه بافنده نيز بسيار مهم است چرا كه تعيين كننده نقش اصلي، همين رنگ‌ها هستند.امروزه، شيوه رنگرزي جاجيم‌ها، هم به صورت گياهي (سنتي) و هم به صورت شيميايي انجام مي‌گيرد. ويژگي‌هاي طرح و نقشه انواع جاجيم از نظر طرح و نقشه، به شرح زير مي‌باشد:
۱- جاجيم‌هاي ساده يا چهار كوجي: رايجترين دستباف است و از نظر نقشپردازي داراي انواع زير مي‌باشد: جاجيم‌هاي راه راه، چهارخانه يا شطرنجي، گل‌جاجيم، كنگره جاجيم.

۲- جاجيم‌هاي ششه درمه معمولا به رنگ سورمه‌اي و سفيد با حاشيه مشكي و سفيد يا قرمز ديده مي‌شود، با نقش لوزي وكاربرد تزييني دارد.

۳- جاجيم‌هاي سوزني رند: از نقشمايه‌هاي گليم در آن استفاده مي‌شود، نقش‌هايي چون طاووس، ترمه گل، گلبرگ و… با رنگ‌هايي متنوع و تار و پودي از پشم و يا كرك. ويژگي‌هاي بافت جاجيم، اگرچه بافته‌اي زبر و خشن است، اما با استفاده مداوم از آن، در اندك زماني، لطيف و نرم مي‌شود. بافت جاجيم از گليم، ساده‌تر و به همان نسبت، رايجتر است. دار جاجيم، مانند گليم، بر چهارچوبي است كه بطور افقي نصب مي‌شود. نقش‌آفريني در جاجيم، به عهده تارهاست. پود يا خامه، در اينجا چندان ديده نمي‌شود. ويژگي‌هاي ابعادي جاجيم در اندازه‌هاي ميانه و بيشتر براي پوشش بافته مي‌شود. گاهي جاجيم‌هاي بسيار بلند نيز بافته مي‌شود. اما امروزه، بيشتر جاجيم‌ها در اندازه پرده‌اي بافته مي‌شوند. جاجيم‌هاي سوزني و رند، معمولا در اندازه ۵/۲ × ۲ متر بافته مي‌شود.